Home
Wprowadzenie
Programy
Inne
  

Choroby powodowane przez grzyby z królestwa Fungi, gromady Ascomycota, rzędu Myriangales, rodziny Elsinoaceae

Słownik niezrozumiałych pojęć tutaj

Wprowadzenie

Grzyby z rodziny Elsinoaceae tworzą pseudotecja zanurzone lub wzniesione, kuliste do wydłużonych. Są one zwykle inkrustowane i złożone z żelatynowych, cienkościennych lub pseudoparenchymatycznych komórek. Owocniki te otwierają się wskutek stopniowego wykruszania się i przez pęknięcia ich wierzchniej warstwy. W owocniku worki są rozmieszczone w oddzielnych komorach, w pojedynczej warstwie, albo nieregularnie. Worki są torbiaste do kulistych, fisitunikowe, tj. bitunikowe (dwuwarstwowe), których dwie warstwy worka rozszczepiają się przy ich rozładowywaniu. Zarodniki workowe są hialinowe do brunatnych, podzielone przegrodami, czasem murkowate.
Grzybami z rodziny Elsinoaceae o największym znaczeniu gospodarczym są:
  • Elsinoë ampelina (stadium mitomorficzne: Sphaceloma ampelinum), powodująca antraknozę winorośli,
  • Elsinoë veneta (stadium mitomorficzne: Sphaceloma necator), wywołująca antraknozę maliny i jeżyny.

 
Antraknoza maliny i jeżyny (Elsinoë veneta), od lewej: antraknoza liści (1-3)

Patogeny z rodzaju Elsinoë są przyczynami antraknoz, czyli plamistości lub zgorzeli zasiedlonych organów rośliny.

Wymienione wyżej patogeny z rodzaju Elsinoë porażają głównie pędy, ogonki liściowe, liście, szypułki kwiatowe i kwiaty, rzadziej owoce.

Warunkami sprzyjającymi występowaniu tych grzybów są ciepła i wilgotna pogoda.

Gatunki z rodzaju Elsinoë rozprzestrzeniają się głównie przez mitospory (tworzone w acerwulusach) wraz z prądami powietrza, kroplami deszczu i owadami.

Zarówno Elsinoë ampelina, jak i E. veneta zimują głównie w postaci grzybni i zarodników stadium mitomorficznego, czasami w formie askospor w perytecjach stadium mejomorficznego.

Ochrona roślin przed patogenami z rodzaju Elsinoë obejmuje niszczenie porażonych organów i opryskiwanie roślin fungicydami zawierającymi benomyl, chlorotalonil, mankozeb i tiofanat-metylu.

Cel ćwiczenia

1.
 Poznanie objawów chorobowych powodowanych przez Elsinoë ampelina, sprawcę antraknozy winorośli.
2.
Poznanie objawów chorobowych maliny lub jeżyny zainfekowanych przez Elsinoë veneta, sprawcę antraknozy maliny i jeżyny.

Materiał

Atlas chorób drzew i krzewów owocowych. Liście winorośli z objawami antraknozy winorośli. Preparat mikroskopowy z przekrojem poprzecznym acerwulusów Elsinoë ampelina. Liście maliny lub jeżyny z objawami antraknozy maliny lub jeżyny.

Ćwiczenie

1.
Na podstawie atlasu chorób drzew i krzewów owocowych, internetu oraz obserwacji dokonanych okiem nie uzbrojonym i pod mikroskopem stereoskopowym narysuj i opisz objawy chorobowe widoczne na liściach porażonych przez Elsinoë ampelina, sprawcę antraknozy winorośli. Określ wielkość i barwę plam, uwzględniając ich środek i brzeg.
2.
Na podstawie atlasu chorób drzew i krzewów owocowych oraz obserwacji dokonanych okiem nie uzbrojonym i pod mikroskopem stereoskopowym narysuj i opisz objawy chorobowe widoczne na liściach porażonych przez Elsinoë veneta, sprawcę antraknozy maliny i jeżyny. Określ wielkość i barwę plam, uwzględniając ich środek i brzeg.
3.
Wykorzystując preparaty mikroskopowe, narysuj i opisz cechy morfologiczne przekroju poprzecznego acerwulusa Elsinoë ampelina i E. veneta. Zwróć uwagę na umiejscowienie, kształt owocnika, zabarwienie jego ściany i kształt oraz zabarwienie zarodników konidialnych.
4.
Wykorzystując internet i/lub aktualne Zalecenia Ochrony Roślin uzupełnij brakujące dane w tabeli podanej niżej.

Choroba
(sprawca)

Nazwa środka

Sposób działania [kontaktowy, interwencyjny (wgłębny),
systemiczny (układowy)]

Dawka/ha

Toksyczność

Karencja

Substancja czynna

Rodzaj zakłócanego procesu życiowego

Uwagi (zalecany sposób stosowania, przeciwskazania, ED50, LD50, ect.)

Antraknoza winorośli (Elsinoë ampelina)
             
Antraknoza maliny i jeżyny (Elsinoë veneta)
             

Pytania i zadania

1.
Czym charakteryzują się antraknozy?
2.

Określ źródło pierwotnej infekcji winorośli przez sprawcę antraknozy winorośli.
3.

Wymień stadium mejomorficzne i mitomorficzne sprawcy antraknozy winorośli.
4.

Jakiego typu owocniki stadium mejomorficznego i mitomorficznego wytwarza sprawca antraknozy winorośli?
5.

Które stadium, mejomorficzne, czy mitomorficzne odgrywa większą rolę w procesie wywoływania antraknozy winorośli?

6.

Które z zalecanych metod ochrony winorośli przed Elsinoë ampelina są szczególnie ważne?
7.
 Jaką inną chorobę maliny przypominają symptomy chorobowe wywoływane przez Elsinoë veneta, czynnik sprawczy antraknozy maliny i jeżyny? Co różni te dwa patogeny?
8.
Jaka jest podstawowa różnica między grzybami tworzącymi perytecja i lokula?
9.
Co to jest pseudotecjum?